اسطوخدوس یکی از خوشبو ترین گیاهان دارویی در جهان محسوب می شود که در مناطق مختلفی از ایران، هند، چین، انگلیس و کانادا به صورت خودرو رشد می کند.گیاهی چند ساله به شکل بوته کوچک به بلندی نیم متر و بسیار پرشاخه است. این گیاه دارای ساقه‌های آن ۴گوشه، برگ‌های کشیده و متقابل، پوشیده از کرک سفید پنبه‌ای میباشد.
اسطوخدوس گل‌های کوچک خوشه‌ای آبی یا قرمز سیر تا بنفش دارد و ارتفاعش در حدود ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر است.برگش شبیه برگ صعتر و از آن درازتر و باریکتر است. ساقه‌اش واحد و باریک و بی‌شاخ و در قد کمتر از شبری است.قبهٔ آن متراکم از اجزاء شبیه به جو، بی‌تخم و مایل به سرخی، تندطعم و با اندک تلخی است.از سرشاخه گلدار و یا گل این گیاه باید استفاده کرد.
پیشینه گیاه اسطوخدوس در منطقه خاورمیانه و هند فعلی به حدود ۲۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد. مردم اسطوخودوس را گیاه مقدسی می‌دانستند.
خواص
اسطوخدوس گیاهی آرام‌بخش است و برای درمان انواع سردردها و رفع بیخوابی موثر است.خاصیت ضدعفونی قوی دارد، از این رو برای زخم‌ها و جراحات می توان از آن استفاده کرد.مقوی معده است و کرم‌های روده را از بین می‌برد.برای برطرف کردن زردی مفید است.در رفع فراموشی و تقویت حافظه موثر است.
مصرف خوراکی و موضعی این گیاه علاوه بر آنکه موجب تقویت عملکرد دستگاه عصبی بدن می شود می تواند بسیاری از اختلال ها و بیماری های جسمی مانند اسپاسم های عضلانی، ضعف عمومی و بی خوابی را درمان کند
دمنوش آن توسط بسیاری از درمانگران شیوه های درمانی طب مکمل برای درمان سردرد به ویژه سردردهای میگرنی کاربردی اعجاب انگیز دارد.
برای رفع بیخوابی یک قطره از روغن اسطوخودوس را روی یک تکه پنبه بچکانید و آنرا داخل بالش خود قرار دهید خواب مطبوعی برای شما می آورد.
این گیاه دارویی درمان کنده رماتیسم ، آرتروز و نقرس است . برای این منظور کمپرس آنرا بر روی عضو مورد نظر بگذارید و یا اینکه ۲ قطره روغن آنرا با یک قاشق روغن بادام و یا روغن زیتون مخلوط کرده و عضو دردناک را با آن ماساژ دهید .
موارد منع مصرف
افراد صفراوی با ملاحظه طبیب باید از آن استفاده کنند. ایجاد تشنگی میکند و زیاده‌روی در مصرف آن برای ریه مضر است.
